27 فوریه 2024،
تحقیقات جدید نشان می دهد که لحن و کوک آلات موسیقی این قدرت را دارد که درک ما از هارمونی را دستکاری کند. این یافته ها قرن ها تئوری موسیقی غربی را به چالش می کشد و ما را تشویق می کند تا هارمونی های جدید را با سازهایی از فرهنگ های مختلف برای هارمونیزه کرده ملودی ها بیازماییم.
تاثیر لحن و کوک آلات موسیقی در هارمونی Harmony
این یافته ها قرن ها تئوری موسیقی غربی را به چالش می کشد و آزمایش بیشتر با سازهایی از فرهنگ های مختلف را تشویق می کند.
به گفته فیثاغورس Pythagoras فیلسوف یونان باستان، «همخوانی» – Harmony ترکیبی از نت‌های خوش‌صدا – با روابط ویژه بین اعداد ساده مانند 3 و 4 ایجاد می‌شود. اخیراً، محققان تلاش کرده‌اند توضیحات روان‌شناختی بیابند، اما این « نسبت‌های صحیح هنوز هم باعث زیبایی صدای آکورد می‌شوند، و گمان می‌رود که انحراف از آنها باعث می‌شود موسیقی «دیسونانس» و یا صدایی ناخوشایند ایجاد کند.
اما محققان دانشگاه کمبریج، پرینستون و مؤسسه زیبایی‌شناسی تجربی ماکس پلانک، اکنون دو راه کلیدی را کشف کرده‌اند که فیثاغورث Pythagoras در آن اشتباه کرده است.
مطالعه آنها که در Nature Communications منتشر شده است، نشان می دهد که در زمینه های شنیداری معمولی، ما در واقع ترجیح نمی دهیم آکوردها کاملاً در این نسبت های ریاضی باشند.
مقادیر جزئی انحراف از هارمونی فیثاغورثی Pythagoras Harmony
دکتر پیتر هریسون، یکی از نویسندگان، از دانشکده موسیقی دانشگاه کمبریج و مدیر مرکز آن، گفت: “ما مقادیر جزئی انحراف را ترجیح می دهیم. ما کمی نقص را دوست داریم زیرا به صداها زندگی می بخشد و این برای ما در موسیقی و علم جذاب است.”
هارمونی ( Harmony ) بوسیله سازهای غیر غربی
محققان همچنین دریافتند که نقشی که توسط این روابط ریاضی ایفا می‌شود ، در واقع زمانی از بین می‌رود که آلات موسیقی خاصی در نظر باشد که برای موسیقی‌دانان، مخاطبان و محققان غربی کمتر آشنا هستند. این سازها معمولا زنگ، گونگ، انواع زیلوفون و انواع دیگر سازهای کوبه ای تن به تن هستند. آنها به طور خاص «بونانگ» را مطالعه کردند، ابزاری از گاملان جاوه ای که از مجموعه ای از گونگ های کوچک ساخته شده بود.
دکتر هریسون گفت: «وقتی از ابزارهایی مانند بونانگ استفاده می‌کنیم، اعداد خاص فیثاغورث از پنجره بیرون می‌روند و با الگوهای کاملاً جدیدی از همخوانی و ناهماهنگی مواجه می‌شویم.
“شکل برخی از سازهای کوبه ای به این معنی است که وقتی آنها را می زنید، و آنها طنین انداز می شوند، اجزای فرکانس آنها به آن روابط ریاضی سنتی احترام نمی گذارد. آن وقت است که ما متوجه می شویم چیزهای جالبی در حال رخ دادن است.”
سازهای غیر هارمونیک
«تحقیقات غربی بسیار بر سازهای آشنای ارکستر متمرکز شده است، اما سایر فرهنگ‌های موسیقی از سازهایی استفاده می‌کنند که به دلیل شکل و فیزیکشان، آنها را «ناهارمونیک» می‌نامیم.
محققان یک آزمایشگاه آنلاین ایجاد کردند که در آن بیش از 4000 نفر از ایالات متحده و کره جنوبی در 23 آزمایش رفتاری شرکت کردند. از شرکت کنندگان آکوردهایی پخش شد و از آنها دعوت شد که به هر کدام یک رتبه عددی دلپذیری بدهند یا از یک نوار لغزنده برای تنظیم نت های خاص در یک آکورد استفاده کنند تا صدای آن دلپذیرتر شود. این آزمایش ها بیش از 235000 قضاوت انسانی را تولید کرد.
این آزمایش‌ها آکوردهای موسیقی را از دیدگاه‌های مختلف بررسی کردند. برخی بر روی فواصل موسیقی خاصی زوم کردند و از شرکت کنندگان خواستند قضاوت کنند که آیا آنها را به صورت کاملاً کوک، کمی تیز یا کمی صاف ترجیح می دهند. محققان از یافتن ترجیح قابل توجهی برای نقص جزئی یا «ناهماهنگی» شگفت زده شدند. آزمایش‌های دیگر ادراک هماهنگی با آلات موسیقی غربی و غیر غربی، از جمله بونانگ را بررسی کردند.
قدردانی غریزی از انواع جدید هماهنگی
محققان دریافتند که همخوانی های بونانگ به دقت بر روی مقیاس موسیقایی خاص مورد استفاده در فرهنگ اندونزیایی که از آن سرچشمه می گیرد، نشان می دهد. برای مثال، این همخوانی‌ها را نمی‌توان روی پیانوی غربی تکرار کرد، زیرا بین شکاف‌های مقیاسی که به‌طور سنتی استفاده می‌شد، قرار می‌گیرند.
دکتر هریسون می گوید : “یافته‌های ما این ایده سنتی را به چالش می‌کشد که هارمونی harmony تنها می‌تواند یک راه باشد، اینکه آکوردها باید این روابط ریاضی را منعکس کنند. ما نشان می‌دهیم که انواع بیشتری از هارمونی وجود دارد، و دلایل خوبی وجود دارد که فرهنگ‌های دیگر آنها را توسعه داده‌اند.”
علت خوشایندی دیگر هارمونی ها
نکته مهم این است که این مطالعه نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان آن – نوازندگان آموزش‌دیده و ناآشنا با موسیقی جاوه – به طور غریزی قادر به درک همخوانی‌های جدید آهنگ‌های بونانگ بودند.
هریسون می‌گوید: «خلق موسیقی به کاوش در فرصت‌های خلاقانه مجموعه‌ای از کیفیت‌ها است، به عنوان مثال، یافتن این که چه نوع ملودی‌هایی را می‌توان بر روی فلوت بنوازد، یا چه نوع صداهایی را می‌توان با دهان خود تولید کرد».
“یافته‌های ما نشان می‌دهد که اگر از سازهای مختلف استفاده می‌کنید، می‌توانید یک زبان هارمونیک کاملاً جدید را باز کنید که مردم به طور شهودی آن را درک می‌کنند، آنها برای درک آن نیازی به مطالعه این موسیقی ندارند. درک و دریافت بسیاری از موسیقی های تجربی مدرن در 100 سال گذشته موسیقی کلاسیک غربی ، برای شنوندگان بسیار سخت بوده است زیرا در ساختارهای بسیار انتزاعی آهنگسازی می شده اند که لذت بردن از آنها سخت است. در مقابل، یافته‌های روان‌شناختی جدید همانند همین تئوری می‌توانند به تحریک موسیقی جدیدی کمک کنند که شنوندگان به طور شهودی از آن لذت می‌برند.”
فرصت های هیجان انگیز برای نوازندگان و تهیه کنندگان
دکتر هریسون امیدوار است که این تحقیق نوازندگان را تشویق کند تا سازهای ناآشنا را امتحان کنند و ببینند که آیا هارمونی جدید ارائه می دهند و فرصت های خلاقانه جدیدی را به وجود می آورند یا خیر.
موسیقی تلفیقی
بسیاری از موسیقی‌های پاپ اکنون سعی می‌کنند هارمونی غربی را با ملودی‌های محلی خاورمیانه، هند و سایر نقاط جهان تطبیق دهند. این می‌تواند کم و بیش موفقیت‌آمیز باشد، اما یک مشکل این است که نت‌ها می‌توانند ناهماهنگ به نظر برسند.
“موسیقی‌دانان و تهیه‌کنندگان ممکن است بتوانند این ازدواج را بهتر انجام دهند، اگر یافته‌های ما را در نظر بگیرند و “تیمبر”، کیفیت لحن را با استفاده از سازهای خاص انتخاب شده واقعی یا ترکیبی تغییر دهند. برای این منظور مطابقت جهان های هر موسیقی در زمینه هارمونی و سیستم های مقیاس محلی در گام ها ، مدها ، کوک ها و شکل حرکت ملودی و … لازم است.”
هریسون و همکارانش در حال بررسی انواع مختلف ابزار و مطالعات بعدی برای آزمایش طیف گسترده‌تری از فرهنگ‌ها هستند. به ویژه، آنها مایلند از نوازندگانی که از سازهای «غیر هارمونیک» استفاده می‌کنند، بینش‌هایی کسب کنند تا بفهمند تا چه اندازه آنها مفاهیم مختلفی از هارمونی Harmony را برای شرکت‌کنندگان غربی در این مطالعه درونی کرده‌اند.